EMDR
'Göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme' olan psikoterapi yöntemidir. Psikoterapist Francine Shapiro tarafından, 1987 yılında ABD’de geliştirilen travma sonrası tedavi yöntemidir.
EMDR, İngilizce ‘Eye Movement Desensitization and Reprocessing’ tümcesinin kısaltmasıdır. Yaşanılan travmaların bıraktığı izleri onarmak için kullanılmaktadır.
EMDR, travma sonrası gelişen pek çok psikolojik hastalığı tedavisi amacıyla kullanılan özel bir terapi şeklidir.
Travma ne demektir?
Travma; insanın birebir yaşadığı veya şahit olduğu ani, üzüntü ve aşırı kaygı verici olaylar karşısında hayat çizgisinde oluşan önemli izlerdir. Psikolojik travmalar bazen son derece basit olaylar dahi kişinin inanç sistemini etkileyerek büyük bir travma etkisi yapabilir.
Travmatik etki nasıl oluşur?
Beynin sağ ve sol yarım küresi birlikte ve uyumlu hareket ettiğinde kişi fiziksel ve ruhsal olarak dengede ve iyi hisseder. Fakat travmatik yaşantı sırasında beyindeki bu dengeli işleme bozulur. O ana ait tüm bilgiler, koku, renk, görüntü, ses, renkler vs. anı ağlarında olumsuz duygu ve inançlarla kodlanır. Ve kişi o andan sonraki hayatında o travmanın etkisi ile hayatına devam eder. Bu durum bazen kişilerde fiziksel bir sebep bulunamayan psikosomatik ağrı ve yakınmalara; migren, fibromiyalji ve uyku bozuklukları gibi, bazen de psikolojik duygu durum bozukluklarına depresyon, kaygı, fobi, kaçınma, takıntı gibi durumlara sebep olur.
Özetle; travma sırasında sağ beyin ve sol beyin arasındaki dengeli işleme ve bilgi alışverişi zarar görür. Travmatik anla ilgili sadece olumsuz duygu, duyum ve inançlar kodlanır. Bu durum anı ağlarında hayat boyu etki ve söz sahibi olacak bir çentiğe benzetilebilir. Örneğin, biri trafik kazası geçirdi; kaza anı zihninde bir travma çentiği olsun. Bu durumda arabanın bordo tonu olan rengi, fren sesi, arabadaki ara kokusu, radyoda çalan müzik, şoför olan dayısı, dayısının üzerindeki mavi oduncu gömlek, kişinin o an ağzındaki naneli sakız tadı gibi bir çok bilgi korku, kaygı, dehşet gibi olumsuz duygularla eşleşir. Ve bu bilgiler kişinin hayatı boyunca önüne çıktıkça kişi bilinç düzeyinde bu bağlantıları kuramasa da olumsuz duygu ve duyumları sıkça hisseder.
Kişiler bu travma anlarıyla ilgili olarak kendileri hakkında da olumsuz inançlar geliştirebilirler. Örneğin, “Kontrol bende değil” gibi bir olumsuz inanca sebep olan böyle bir travma kişinin hayatı boyunca bu inançla yaşamasına ve birçok fiziksel ve psikolojik semptom yaşamasına sebep olur..
EMDR nedir?
EMDR hastalığa travma perspektifi ile bakar ve hastanın geçmiş travmatik yaşantılarının sonraki anlarını etkilediğine inanır.
EMDR tedavisi hastanın anı ağında gerçekleşmiş olan travma çentiklerini tespit ettikten sonra bu anlara ait olumsuz inanç, duygu ve duyumlarla çalışarak hastada travmanın sebep olduğu semptomları iyileştirmeyi hedefler.
Emdr ile büyük ya da küçük her türlü travma çalışılabilir. Ayrıca bilinç düzeyinde hatırlanmayan travmalar bile çalışma sırasında direk olarak ya da sembollerle ortaya çıkabilir. Böylece hastanın konuşma öncesi dönem, doğum, hatta anne karnı travmalarına ulaşmak ve onları iyileştirmek bile mümkün olabilmektedir.
EMDR terapisi nasıl çalışır?
Terapi, hastanın terapistle tanıştığı anda başlar. Öncelikle hastanın genel bilgileri detaylı bir şekilde alınır. Sonrasında yaşadığı sorun tespit edilerek terapi hedefi oluşturulur. Bu sırada hastanın kendiyle ilgili olumsuz inanç ve duygularının yanı sıra beden duyumları da dikkatle sorgulanır. Sonrasında ise travma anında beynin sağ ve sol yarım kürelerinin birbirleriyle bozulmuş bağlantısı tekrar kurularak anıya ait yoğun duygusal tepki ve olumsuz inançların azaltılarak yok olması hedeflenir.
Bu seanslar sırasında terapist hastanın parmak hareketlerini takip etmesini isteyebilir. Göz hareketleri ile başarı sağlayamayan ya da gözleriyle ilgili sorunu olan hastalarda dizlere sırayla vurarak da seans yapılabilir. Ancak günümüzde gelişen teknoloji ile seanslarda EMDR cihazı kullanmak daha sık tercih edilen bir yöntemdir. Emdr cihazı bir kulaklık ve bir el aparatından oluşur. Sırayla sağ el sağ kulak; sol el sol kulak olacak şekilde ses ve titreşim verilerek seanslar yapılabilir. Titreşim ve sesin sıklığı, şiddeti ve ritmi terapist tarafından kumanda edilir.
EMDR Terapisi kimlere uygulanabilir?
Emdr terapisi yeni doğmuş bebeklere bile uygulanabilen güvenli bir yöntemdir. Hiçbir yan etkisi ve zararı bulunmamaktadır. Yetişkin emdr uygulamaları için terapistle iletişim kurabilmek tek koşuldur. Bebek ve çocuk çalışmaları terapist ve ebeveynlerle birlikte yürütülür.
Gebelikte Emdr
Yapılan bazı çalışmalar gebelerle çalışırken dizlere dokunarak çalışmanın daha güvenli olduğu konusunda öneride bulunmaktadır. Ayrıca travma çalışması anne adayı için yorucu bir süreç olabileceği için 2. Trimester döneminde tedavi daha doğru bir zamanlama olabilmektedir. Ayrıca gebelik döneminin bir başka çalışma konusu da “doğum korkusu”dur. Gebelerle emdr’nin en sık kullanıldığı alanlardan bazıları gebelik bulantıları, doğum korkusu, anne olma korkusudur.
EMDR seansları ne kadar sürer?
Emdr seansları için ideal süre hastanın durumuna göre terapist tarafından belirlenir. İdeal süre 80-90 dakika arasındadır.
Bazı semptomlar için birkaç EMDR seansı yeterli olurken, bazı hastalarla (kompleks vakalar) daha uzun çalışmak gerekebilir.
EMDR terapisi ile hasta iyileştiğini nasıl anlar?
EMDR terapisi hastanın kendindeki değişimi direk gözlemleyebileceği bir tedavi yöntemidir. EMDR terapisi sırasında hasta olumsuz inanç ve travmatik anılarının kendisindeki yükü puanlandırarak terapiste yön verir. Olumsuzluğun ve travmanın sıfırlanması durumuna hasta kendi verdiği puanla karar verir.
Kimlere EMDR terapisi yapılabilir?
EMDR terapisi için hastanın yaşadığı sorundan bağımsız olarak terapisti ile iletişim kurabiliyor olması hastanın EMDR terapisine alınması için yeterlidir.
EMDR terapisi migren, fibromiyalji, doğum yapma korkusu, erken boşalma, sertleşme bozuklukları, problemleri, panik atak bozukluk, yas süreci, travma sonrası stres bozukluğu, yeme bozuklukları, performans kaygısı, özgüveni arttırma gibi bir çok vaka ile çalışabilir.
Cinsel sorunlar içinde emdr ile vajinismus tedavisi oldukça iyi sonuçlar vermektedir.
Cinsel terapiler için EMDR
EMDR terapisi cinsel işlev bozuklukları tedavisinde güvenle kullanabildiğimiz bir terapi metodudur. Vajinismus başta olmak üzere cinsel isteksizlik, travma sonrası gelişen orgazm olamama problemleri, PSAS (Sürekli Cinsel Uyarılma Sendromu), kadın veya erkek hastalarda cinsel isteksizlik, erken boşalma ve ereksiyon problemleri sık uygulama alanlarıdır.
Ne kadar etkili?
EMDR terapisi, hastanın hatırladığı ve etkilendiği travmalarla çalışmaya başlar ancak EMDR’nin güçlü yanlarından biri olarak hastanın bilinç düzeyinde hatırlamadığı travmatik anların seans sırasında ortaya çıkması ve iyileştirilmesini sağlaması yönü ile de oldukça etkili bir yöntemdir. Ayrıca EMDR terapisi ile olumlu inanç ve kaynakların yerleştirilerek hastanın terapiden sonraki hayatına karşı güçlenmesi de EMDR terapisinin bir başka güçlü tarafıdır.
Diğer birçok tedavi ve terapi yaklaşımına göre ilerleme ve iyileşme hızı bakımından oldukça avantajlıdır. Birkaç ayda kat edilecek yolu birkaç seansta çalışabilme imkanı sunmaktadır. Ayrıca travma ve olumsuzluklarla ilgili zihinsel olarak dip köşe temizlik yapmayı hedefleyen bir tedavi yöntemidir.
EMDR tedavisi ücretleri nasıldır?
Emdr tedavisinde ücretler seans sayısı ve uygulama alanlarına göre değişmektedir. Bazen paket ücretlendirme, bazen de seans başı ücretlendirme yapılabilir. Fiyatlarda belirleyici olan merkezlerin bu konudaki ücret politikalarıdır.
